Psychokosmetologia to nowa i niezwykle ważna w dzisiejszych czasach dyscyplina. O jej roli i potencjale terapeutycznym opowiada Marta Kolankowska-Trzcińska, propagatorka kosmetologii holistycznej i psychokosmetologii.
Holistyczne podejście do zdrowia staje się słowem-kluczem, opisującym światowy trend, lansowany także przez WHO. Dzisiaj coraz chętniej korzystamy z zabiegów redukujących stres i działających prozdrowotnie. Kluczowe jest w nich poczucie zadbania o siebie i... dotyk, którego tak nam ostatnio brakuje.
Tekst: Marta Kolankowska-Trzcińska
Do prawidłowego funkcjonowania ludzkiego organizmu potrzebna jest równowaga w każdym obszarze naszego życia. Osiągnięcie takiego dobrostanu jest kluczowe do tego, by człowiek czuł się szczęśliwy i był zdrowy. Aby to uzyskać należy troszczyć się o siebie w sposób holistyczny, bowiem nasz organizm jest jednością. Wszelkie zachodzące w nim procesy są ze sobą powiązane i wzajemnie na siebie wpływają. Taka filozofia jest podstawą holistycznego modelu zdrowia (również w myśl definicji WHO), który uwzględnia zarówno sferę fizjologiczną, psychiczną, duchową i społeczną.
Należy pamiętać, że czynniki takie jak permanentny stres, nadmiar bodźców, negatywne emocje, nadmierna presja środowiska, niezdrowy styl życia i brak czasu na regenerację, mają niekorzystny wpływ na jakość życia i w konsekwencji na nasze zdrowie. W takiej sytuacji organizm zatraca naturalną zdolność regeneracji i potrzebuje dodatkowego wsparcia.
Ostatnie lata to czas pełen niepewności i stresu, które wpływają niekorzystnie nie tylko na zdrowie fizyczne, ale i na psychikę. Uzmysławia nam to, jak bardzo ważny jest właśnie dobrostan i spokój ducha. Większość z nas jest coraz bardziej tego świadoma. Chętniej korzystamy z zabiegów relaksacyjnych, redukujących stres, wspomagających regenerację i działających prozdrowotnie. Trend ten będzie się rozwijał.
Doznania zmysłowe w kosmetologii holistycznej
Z pomocą przychodzi tu również kosmetologia holistyczna, bowiem terapeuci, poprzez wykonywanie zabiegów, mają realny wpływ na ciało i tym samym psychikę i samopoczucie swoich klientów. W kosmetologii wzajemnymi relacjami między psyche a soma zajmuje się nowa dyscyplina zwana psychokosmetologią. Potencjał terapeutyczny psychokosmetologii to między innymi redukcja stresu, wsparcie terapii chorób dermatologicznych zaostrzanych stresem, naturalna metoda anti-aging, jak również działanie prozdrowotne. Wykorzystuje się w niej między innymi takie techniki jak masaż, joga, aromaterapia, muzykoterapia, medytacja, koloroterapia – czyli te, które oddziałują na nasze zmysły.
Doznania zmysłowe w kosmetologii holistycznej odgrywają bardzo ważną rolę, bo to dzięki nim można skutecznie przeprowadzać terapie relaksacyjne i lecznicze. Liczne badania naukowe dowodzą, że poprzez odpowiednie stymulowanie zmysłów można poprawić funkcjonowanie całego organizmu. Należy jednak pamiętać, że każdy z nas ma indywidualne upodobania, warto więc personalizować zabiegi.
Przyjrzyjmy się zatem bliżej tematyce zmysłów w psychokosmetologii.
Dotyk w psychokosmetologii
Dotyk to jedno z najważniejszych odczuć somatosensorycznych. Jego znaczenie poznajemy już od pierwszych chwil naszego życia. Na skórze znajdują się liczne receptory, dzięki którym kontaktuje się ona z mózgiem, który steruje całym organizmem. Tą drogą płyną też bardzo istotne sygnały z naszego otoczenia.
Skóra jest największym narządem ciała, który pełni nie tylko funkcję ochronną czy estetyczną, ale także immunologiczną. Jest także najważniejszym organem czucia, który bierze udział w przetwarzaniu emocji. Dlatego zmysł dotyku ma ogromny wpływ na psychikę oraz odbiór całego otaczającego nas świata.
W gabinetach kosmetologicznych oraz ośrodkach SPA dotyk ma ogromne znaczenie, ponieważ właśnie poprzez ten zmysł terapeuci oddziałują na swoich klientów. Wykorzystywany podczas wielu zabiegów masaż ma ogromny potencjał terapeutyczny. Oddziałuje na procesy fizjologiczne (takie jak ciśnienie krwi czy zmienność rytmu serca), a także psychiczne. Tym samym wpływa na relaksację, regenerację, wygląd skóry i poprawę jakości życia. Delikatny i miły w odczuciach masaż zmniejsza obciążenie allostatyczne (stres), obniża poziom kortyzolu. Wyniki badań dowodzą, że przyjemny dotyk daje odzwierciedlenie w obszarach mózgu, które są związane z percepcją emocji i empatią.
Podczas wykonywania masażu należy pamiętać również o innych zmysłach, gdyż poprzez odpowiednią ich stymulacje można wzmocnić jego działanie. Przykładem może być połączenie masażu z aromaterapią i muzyką, podczas którego stymulowane są zmysły dotyku, słuchu oraz węchu.
Węch w psychokosmetologii
Od tysiącleci zmysł powonienia jest wykorzystywany w leczniczym i terapeutycznym stosowaniu zapachów. Odpowiednio dobrane składniki zapachowe mają udowodniony wpływ na ludzkie zachowania. Mogą koić, relaksować, jak też pobudzić organizm do działania. Wykorzystuje to na co dzień cała kosmetyka, która jest przecież mocno związana z zapachami. Ważny jest więc zapach odczuwany w pomieszczeniu, jak i zapachy stosowanych preparatów. W nawiązaniu do wcześniej wspomnianej personalizacji, przygotowując zabieg należy upewnić się co do indywidualnych preferencji zapachowych każdego człowieka.
Jedną ze stosowanych w SPA metod wpływających na ten zmysł jest aromaterapia, która wykorzystując terapeutyczne właściwości olejków eterycznych występujących w kwiatach, liściach, łodygach i korzeniach różnych roślin, wpływa na sferę fizyczną, emocjonalną oraz psychiczną klientów. W połączeniu z masażem będzie skuteczną metodą relaksacyjną przywracającą harmonię organizmu. Jest również stosowana w zabiegach pobudzających, uodparniających i leczniczych. Jeśli uwzględni się przeciwwskazania, to aromaterapia jest dość skuteczną i bezpieczną terapią.
Słuch w psychokosmetologii
Nie bez kozery mówi się, że muzyka łagodzi obyczaje. Otóż stymulując zmysł słuchu, dzięki dostarczaniu określonych dźwięków, muzyka jest w stanie zrelaksować lub pobudzić organizm. Określa się ją jako jedną z form komunikacji emocjonalnej, ponieważ umożliwia przekazywanie emocji. Dlatego tak istotny jest odpowiedni dobór muzyki podczas wykonywania zabiegów. Oczywiście tu również należy pamiętać o personalizacji, gdyż nietrafnie dobrane dźwięki mogą przynieść niepożądane skutki i zamiast wprowadzić w stan relaksacji – mogą rozdrażnić. Warto więc przed zabiegiem zapytać o indywidualne preferencje, bo nie każdy lubi muzykę relaksacyjną. Są osoby, które zamiast śpiewu ptaków czy szumu fal, wolą posłuchać np. muzyki jazzowej.
Zmysł słuchu wykorzystywany jest również w technice muzykoterapii, gdzie muzyka służy konkretnym celom, np. do poprawy nastroju, zmniejszania objawów chorób psychicznych, leczenia bólu, relaksacji poznawczej. Doskonałym sposobem na głęboką relaksację jest korzystanie z kąpieli w dźwiękach gongów i mis tybetańskich, podczas której nie tylko słyszymy muzykę, ale także czujemy ją, w formie wibracji fal dźwiękowych, na swoim ciele.
Wzrok w psychokosmetologii
Wzrok jest najpotężniejszym zmysłem w kontaktach międzyludzkich. Poprzez wzrok wpływamy na emocje i tym samym samopoczucie ludzi. W gabinetach kosmetologicznych i ośrodkach SPA wykorzystuje się moc kolorów stosując koloroterapię. Odpowiednio dobrane barwy mogą stymulować mózg i wywoływać pożądane reakcje. Kolor zielony koi nerwy, relaksuje i przywraca spokój i wyciszenie. Także kolor niebieski ma silne właściwości relaksujące i uspokajające. Z kolei czerwony, pomarańczowy i żółty działają pobudzająco i dodają energii.
Trochę uważności
Omawiając tematykę zmysłów w psychokosmetologii nie sposób nie wspomnieć o zastosowaniu mindfulness, czyli medytacji uważności, która jest metodą otwartej obserwacji. Wiąże się z obserwacją dźwięków, obrazów i innych obiektów. Wdrożenie medytacji do świata kosmetologii, wellness & SPA to doskonały pomysł, gdyż w połączeniu ze wspomnianymi metodami, tj. masażem, muzykoterapią, koloroterapią i armoaterapią może przynieść wiele korzyści.
Medytacja techniką uważności składa się z kilku kluczowych elementów, mających na celu stopniowe ukierunkowanie uczestnika na świadomość związku i synergii między ciałem a umysłem. Techniki stosowane do osiągnięcia tego stanu obejmują relaksację ciała, praktykę oddychania, obrazowanie mentalne oraz świadomość ciała i umysłu. Medytacja tego typu bywa szeroko praktykowana w celu zmniejszenia stresu oraz wzmacniania zdrowia i dobrego samopoczucia.
Ćwiczenia medytacji techniką uważności zwiększają zdolność kontroli odczuwania bólu, poziomu stresu i stanów zapalnych. Stosuje się ją do łagodzenia przewlekłego bólu, a także leczenia chorób psychicznych, takich jak lęk, depresja, nadużywanie substancji i inne zaburzenia behawioralne. Warto wspomnieć, że medytacja uważności może stanowić naturalną metodę anti-aging, ponieważ wpływa na poziom telomerazy oraz niektórych hormonów i neuroprzekaźników, których ilość zmienia się wraz z wiekiem.
Reasumując, organizm człowieka jest złożoną i skomplikowaną jednostką, na którą ma wpływ cały otaczający świat, zarówno środowisko wewnętrzne (emocje, myśli, czucie temperatury i bólu), jak i zewnętrzne (kolory, zapachy, dźwięki, dotyk, ludzie, przyroda). Wymaga więc holistycznej opieki. Kluczowe jest zrozumienie tych zależności i w umiejętny sposób stosowanie ich zarówno w gabinetach kosmetologicznych, ośrodkach SPA jak i naszym codziennym bytowaniu. Bowiem psychika i emocje mają ogromne znaczenie dla zdrowia i w konsekwencji jakości naszego życia.
Marta Kolankowska-Trzcińska
Kosmetolog, propagatorka psychokosmetologii, autorka publikacji popularno-naukowej Kosmetologia holistyczna – wstęp do psychokosmetologii.
www.kosmetologiaholistyczna.pl
