SMOG CICHY ZABÓJCA

Oddychanie podczas smogu można porównać do biernego palenia. W Warszawie podczas smogu wypalamy biernie trzy papierosy dziennie, a w Krakowie i Zakopanem nawet pół paczki. Jak się chronić przed smogiem, cichym zabójcą?

Tekst: Sylwia Zagórska

SKĄD SIĘ BIERZE SMOG?

Jesienią i zimą w mgliste dni brakuje nam powietrza do oddychania. Na miasta spływa tzw. zgniły wyż. Pogoda jest pochmurna, bezwietrzna, a powietrze bardzo wilgotne, co powoduje, że chmury utrzymują się nisko, podobnie jak zamglenia. Dodatkowo ruchy powietrza w dół sprawiają, że wilgoć i wszelkie zanieczyszczenia kumulują się przy ziemi, dlatego powietrze staje się gęste, dusi i bardzo trudno nim oddychać. Kiedy sezon grzewczy w pełni i mieszkańcy miast grzeją czym się da, a auta stoją w korkach, cichy zabójca atakuje. Wystarczy kilka dni bez wiatru, by powietrze wypełniło się szkodliwymi pyłami.
Naukowcy szacują, że w Chinach smog jest przyczyną 1,4 miliona przedwczesnych zgonów rocznie. Daleko nam do Pekinu, w którym prawie każdej zimy z powodu smogu na kilka dni zamyka się szkoły, fabryki oraz lotniska, jednak i u nas zimą temat smogu powraca, jako coraz większy problem. Pod względem zanieczyszczenia powietrza przodujemy wśród krajów europejskich. Przyczyną wzrostu zgonów zimą w ostatnich latach (o 23,5% porównując np. styczeń 2016 i styczeń 2017 roku) jest skokowe pogorszenie jakości powietrza – przyznaje Narodowy Fundusz Zdrowia. Smog w Warszawie

CO TO JEST SMOG?

Czym tak naprawdę jest smog? Smog to nic innego, jak nienaturalne zjawisko atmosferyczne, które powstaje na skutek działalności człowieka oraz niekorzystnych warunków atmosferycznych – mgły i bezwietrznej pogody. Samo słowo powstało ze zbitki dwóch angielskich słów: smoke (dym) i fog (mgła). Wchodzące w skład smogu związki chemiczne i pyły dostają się do naszego organizmu i sieją w nim spustoszenie. Jest szczególnie groźny dla dzieci i osób starszych. Seniorzy zmagają się często z chorobami układu oddechowego, więc smog może im dodatkowo zaszkodzić. Z kolei u maluchów płuca dopiero się rozwijają, a smog ten rozwój zakłóca. Ale i na zdrowych dorosłych smog ma negatywne działanie. Może powodować bóle głowy, bezsenność oraz uczucie rozdrażnienia, a czasem nawet – co podkreślają lekarze – sprzyja występowaniu infekcji wirusowych. U osób mających problemy z układem oddechowym, na przykład alergię, astmę czy przewlekłe zapalenie płuc, mogą też wystąpić ataki silnego kaszlu, duszności, bóle w klatce piersiowej. Pod wpływem smogu zmagamy się też ze świądem nosa czy zaczerwienionymi spojówkami.

ZANIECZYSZCZENIA + MGŁA = SMOG

Coraz częściej na polskich ulicach widać ludzi w maskach antysmogowych. Z masek coraz częściej korzystają też najbardziej wytrwali rowerzyści, którym ujemne temperatury nie przeszkadzają w poruszaniu się na dwóch kółkach, za to zanieczyszczone powietrze utrudnia im oddychanie. Maski antysmogowe to skuteczna ochrona przed smogiem, pod warunkiem, że wybierzemy te właściwe. Jak wykazała kontrola Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów, niektóre z nich to tylko kawałki nieszczelnych szmatek.

Czym kierować się, wybierając maskę antysmogową? Półmaski filtrujące są wykonane z materiału filtracyjnego i chronią nie tylko przed smogiem, ale także przed pyłami budowlanymi. Dlatego mogą ich używać zarówno spacerowicze, jak i osoby remontujące dom czy robotnicy budowlani. Półmaski filtrujące, często nazywane też przeciwpyłowymi, powinny szczelnie przylegać do twarzy, okrywając nos, usta oraz brodę. Dodatkowo mogą mieć zawór wdechowy i wydechowy.

Dobre maski antysmogowe zatrzymują ponad 99% szkodliwych substancji o cząsteczkach większych niż 0,1 mikrometra. Dla porównania, pyły smogowe PM2,5 mają cząstki o średnicy do 2,5 mikrometrów, a PM10 do 10 mikrometrów. Z masek powinniśmy korzystać zawsze, kiedy istnieje ryzyko oddychania zanieczyszczonym powietrzem czy wysokiego stężenia alergenów, na które reagujemy. Filtr należy wymieniać co 20-50 godzin, w zależności od stopnia zanieczyszczenia powietrza, a maskę (bez filtra) można myć w wodzie z dodatkiem mydła. Ich używanie i czyszczenie jest niezwykle proste, a korzyści dla zdrowia nieocenione. Smog – dziewczynka w masce antysmogowej

JAKA MASKA ANTYSMOGOWA?

Półmaski filtrujące nadają się do stosowania zarówno na zewnątrz, jak i we wnętrzach – jak podczas remontu domu. Chronią przed smogiem, w tym pyłami zawieszonymi oraz rakotwórczym benzopirenem, kurzem, alergenami (w tym pyłkami roślinnymi), spalinami, dymem tytoniowym i węglowym oraz wirusami. Warto je stosować zwłaszcza podczas uprawiania sportów w mieście, jak jazda na rowerze czy bieganie. Jeśli zdecydujemy się na zakup, należy zwrócić uwagę na symbole:

CE oznacza, że maska ma niezbędne atesty i spełnia wszystkie wymagania techniczno-prawne. Nie kupuj maski bez takiego oznakowania;
FFP1, FFP2, FFP3 – wskazuje klasę filtra: najsłabsza ochrona to 1, najwyższa – 3;
NR – półmaska jednorazowego użytku. Nie zakładaj jej ponownie i nie noś dłużej niż 8 godzin;
R – półmaska wielokrotnego użytku;
D – półmaska pozytywnie przeszła badanie na zatkanie pyłem dolomitowym. Produkt z tym znakiem jest najlepszy do pracy w zapylonym pomieszczeniu, np. podczas remontu domu.

JAK CHRONIĆ SIĘ PRZED SMOGIEM?

Jak bronić się przed smogiem, gdy pojawiają się komunikaty o przekroczonych normach zanieczyszczenia powietrza?
1) Na świeżym powietrzu przebywaj tylko tyle, ile jest to konieczne. Nie wychodź na spacer i nie zabieraj na spacer dzieci. W pomieszczeniach zamkniętych zawartość pyłów jest o 30% niższa niż na zewnątrz.
2) A jeśli już konieczne jest wyjście na zewnątrz, po powrocie stosuj płukanie nosa i gardła.
3) Nie wietrz mieszkania.
4) Stosuj w mieszkaniu filtry i odpylacze powietrza.
5) Nie uprawiaj sportów na tzw. świeżym powietrzu, bo ono wcale nie jest świeże.
6) Na zewnątrz noś maskę z filtrem, koniecznie certyfikowaną. Smog – kobieta w masce antysmogowej